Naci Görür: İstanbul sarsıntısı Türkiye’ye ekonomik olarak diz çöktürür

Prof. Dr. Naci Görür, İstanbul’da beklenen zelzeleye ait “Ekonominin çarkları durduğu Marmara bölgesinde, Türkiye ekonomik olarak diz üstü çöker. Zira iktisadın beyni, atardamarı Marmara bölgesi, onu durdurduğunuzda Türkiye diz üstü çöker. Ekonomik bağımsızlığını yitirir” dedi.

Maraş ve Hatay merkezli zelzelelerin akabinde İzmir Ticaret Odası (İZTO), Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) ve İzmir Ticaret Borsası (İTB) İzmir için yol haritası belirlemek maksadıyla bir ortaya geldi. Bu emelle İZTO, EBSO ve İTB, ‘deprem’ gündemiyle ortak meclis toplantısı gerçekleştirdi. İZTO Meclis Salonunda yapılan ve İZTO Lideri Mahmut Özgener, EBSO Nadir Yorgancılar ve İTB Lideri Işınsu Kestelli yanı sıra 3 kurumdan 400 meclis üyesi, yüksek istişare heyeti ve disiplin konseyi üyeleri ile Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) liderlerinin katıldığı toplantıda Jeolog, Deniz Jeolojisi Uzmanı ve Bilim Akademisi Üyesi Prof. Dr. Naci Görür, İzmir faylarının mevcut durumu hakkında bilgi verdi.

DHA’nın haberine nazaran kentin sarsıntıya hazırlık konusunda ne durumda olduğu, 6.0 büyüklüğü üzerinde bir sarsıntıdan en az hasarla kurtulabilmek için neler yapılması gerektiği oda ve borsa üyeleriyle değerlendirildi.

‘TÜRKİYE’DE SARSINTIDAN DAHA GERÇEK BİR BAHİS YOK’

Toplantıda konuşan Prof. Dr. Naci Görür, zelzelede yıkılmamak, ziyanı en az hale getirmek için kentin ve kentin bileşenlerinin zelzeleye dirençli hale getirilmesi gerektiğine dikkat çekti. Prof. Dr. Görür, “Türkiye’de zelzeleden daha gerçek bir mevzu yok. Millet olarak kendi hükümetlerimize, devletimize sahip çıkma vakti. Demokratik manada problemlere el koyma vakti, bunu da yapabiliriz. 13 milyon sene evvel bu topraklarda zelzele başladı. İnsanların dünya tarihine çıkışı bu kadar eski değil. Milyonlarca yıl bu devam edecek. Sarsıntısı durduracak güç olmadığına nazaran yapacağımız şey zelzelenin bize vereceği ziyanı bugünkü çağda bilimin ve teknolojinin gücünü kullanarak azaltmak. Zelzelelere yıkılmamak, asgarî ziyanla bu işi atlatmak. Yeni yaklaşıma risk tahlili diyoruz. Sarsıntıya dirençli kentlerle bu olur. Bizim kentlerimiz sarsıntıya dirençli olursa sorun yok. Motamot Amerika’daki üzere. Kentin bileşenlerini zelzeleye dirençli yapacağız” dedi.

‘SADECE EĞİTİMLE OLMAZ’

Prof. Dr. Görür, kenti sarsıntıya dirençli hale getirmek için kenti oluşturan idare, halk, altyapı, yapı stoku, etraf ve ekosistem, iktisat parametrelerinin öncelikle sarsıntıya dirençli olması gerektiğini vurguladı. Prof. Dr. Görür bu hususta şunları söyledi:

“Yönetim, demokrasi olan bir yerde kente bir vali atanır bir de belediye lideri seçilir. Ne vali ne belediye lideri sarsıntı nedir bilmeyebilir, nasıl müdahale edilebilir bilmeyebilir. Acil müdahaleyi bilmeyen bir idareden ne bekliyorsunuz? O vakit idaresi siz kurslarla, eğitimle bilhassa sarsıntı jenerasyonlarında yer alan kentlerde idaresi yönetmek zorundasınız. İkinci bileşen halk. İzmir halkı sarsıntı şuuru, kültürü yoksa İzmir’i sarsıntıya dirençli hale getiremezsiniz. Zelzelede yapması gerekenleri yapmadığı üzere bunu tersine yapar. İzmir halkında zelzele konusunda bilgi, maharet, idrak ve kültür olması gerekiyor. Yalnızca eğitimle olmaz. Ana eğitimle başlayarak, halk eğitimle o kültürün kazanmasını çalışacaksınız. Altyapı sarsıntıya güçlü mı İzmir’de. Hangi belediyeye sorsak ‘Hazır’ der. Hatay’a sorduğunuzda ‘Bizim her şeyimiz tamamdı’ derlerdi. Artık bakın bakalım. İzmir’de yapıyı tekrar yaparsınız. Lakin İzmir’in etrafını kirletirseniz burada hayat mümkün olmaz. Havası, gölleri kirlenmiş bir İzmir sizi yaşatmaz, hastalıklar sizi yok eder. Kirlenen etraf salgın hastalık olarak geri döner.”

‘İSTANBUL’DA 35 MİLYON TON MOLOZ ORTAYA ÇIKAR’

İstanbul’a ait ikazlarda da bulunan Prof. Dr. Görür kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Altyapı çok kıymetli. İstanbul 16 milyon. Kanalizasyon sistemini çöktüğünü düşünün ki bana nazaran çökecek. İstanbul’un hali ne olacak? Kirlenmiş çevreyi temizleyemezsiniz. Yapı stoku, zelzeleye hazırlık denildiğinde yalnızca yapı stoku akla geliyor. Kentsel dönüşüm motor gücüyle müteahhide bırakılırsa bunun ismi rantsal dönüşüm olur. Nerede kar edecekse oraya sarfiyat. Yapı stoku sarsıntıya dirençli yapacağız. Etraf, milyonlarca ton sarsıntı molozu var. İstanbul’da sarsıntı olsa 35 milyon ton moloz ortaya çıkıyor. Gece gündüz 24 saat 30 tonluk kamyonla taşırsanız 3-5 yılda anca bitirirsiniz. Atıkları yoluna uygun bertaraf etmezseniz, biyokimyasal tepkiler başlıyor. Zehirli toksit unsurlar yağmurla birlikte yeraltı sularına, göle, barajlara götürüyor bütün bunlar besin zinciri olarak soframıza geliyor.”

‘İSTANBUL ZELZELESİ MARMARA BÖLGESİNDE İKTİSADIN ÇARKLARINI DURDURACAK

İstanbul ve Marmara zelzelesinin Marmara bölgesindeki iktisadın çarklarını durduracağını söylen Prof. Dr. Naci Görür, “Beklediğimiz İstanbul sarsıntısı Marmara bölgesindeki iktisadın çarklarını durduracak. İş dünyası biz zelzeleye hazırız diyemez. Marmara bölgesi üretim, sanayi ve ticaretin yüzde 60’ı ve daha fazlasını kapsıyor. Bu çarklar durduğu vakit, üretemez olduğu vakit bu ekonomiyi 2 sene içinde eski kapasite kavuşturamazsınız. 10 seneye kendine getiremezsiniz. İktisadın çarkları durduğu Marmara bölgesinde, Türkiye ekonomik olarak diz üstü çöker. Zira iktisadın beyni, atardamarı Marmara bölgesi, onu durdurduğunuzda Türkiye diz üstü çöker. Ekonomik bağımsızlığını yitirir” dedi.

‘İZMİR GERÇEK MANASINDA BİR SARSINTI KENTİ’

Türkiye’de sarsıntı beklenen bölgelere ait öngörülerini paylaşan Prof. Dr. Görür, Hakkari ile Erzincan Bingöl Karlıova’nın yanı sıra İzmir ve Antalya- Muğla ortasındaki kıyı şeridinden tasa ettiklerini aktardı. Prof. Dr. Görür, “İzmir’de de telaşımız var. Canlı faylar var. Günün birinde harekete geçip sarsıntı olabilir. Etraftaki zelzele olmuş faylardan tetiklenebilir. Varsayım ediyorum bu faylar İzmir zelzelesinde yüklendi. Etraftaki sarsıntılardan gerilim geldiğinde yükleniyor. İzmir, bu kadar canlı fayla bölünmüş ise bu yarımadan buradan çekilmek lazım. Fay tartışmasını bırakalım. İzmir gerçek manasında bir sarsıntı kenti. Çok az kentimizde bu kadar ağır faal fay sistemi var. Bunlar bugün olmazsa yarın sarsıntı yaratacaktır. Şu anda sarsıntılarda sonra, Sisam zelzelesi sonrasında 80 kilometre aralıkta 117 kişi öldü. Yapı stokunu sarsıntıya dirençli yapmak lazım. Bunu yapmadan evvel İzmir Büyükşehir Belediyesi şu anda bana nazaran çok yanlışsız akıllı bir iş yaptı. Mikro belgeleme çalışması yapıyor. ODTÜ’lü grupla bu çalışmaları yürütüyor. Dokuz Eylül Üniversitesi’nde Hasan Sözbilir üzere çok bedelli yer bilimci arkadaşlar var. Bu İzmir’in talihidir. Mikro belgeleme çalışması sonrasında İzmir sarsıntıya dirençli hale getirilmelidir. 1999 sonrasında yeni yönetmeliklere nazaran hakikat yapılmışsa o binalardan hiç korkmayın. Yönetmeliklere nazaran yapılmış binalar çatlasın, patlasın lakin içinden sağ çıkmanızı sağlar. İzmir’deki belediye ve üniversiteleri zorlayın, konutlarınızı muayene ettirin. Üç kuruş vermeyeceğim tartışması yakışmıyor. Parası yoksa devlet el atsın yahut belediye parasız yapsın. Muayene edersiniz konutunuzun sarsıntıdaki davranışları çok sağlıklı görebilirsiniz. Zelzele odaklı kentsel dönüşüme girmek için hükümete talep edin. Bütün kentleri sarsıntıya dirençli yapabiliriz. Bunun içi afet bakanlığı kurulsun” diye konuştu. (HABER MERKEZİ)