Maraş esnafı: İktisat aslında zayıftı, yarını bilmiyoruz

Serkan Alan – Ceren Bayar

MARAŞ – Sarsıntının 11’inci gününde Maraş’ta kurtarma çalışmaları büyük oranda tamamlandı. Çok sayıda can kaybının yaşandığı kentte, hayatta kalan, dükkanı hasar görmeyen ya da az hasar gören esnaf yaralarını sarmaya çalışıyor.

‘İMKANI OLAN GİTTİ, MARAŞ BOŞALDI’

Deprem sonrası çok fazla göç veren kentte hayatta kalanların, cenazelerini defnedip etraf vilayetlere gittiğini anlatan Maraşlılar, kentin boşaldığını, imkanı olanın kenti terk ettiğini tabir ediyor.

BAZI BAKKALLAR HİZMET VERMEYE BAŞLADI

Kentin daha az ziyan gören mahallelerindeki bakkal, market üzere birtakım küçük işletmelerin hizmet vermeye başladığı Maraş’ta esnaf, kente gelen gönüllüler ve güvenlik işçisinin gereksinimlerini karşıladığını anlatıyor.

KIYMETLİ MATERYALİN BULUNDUĞU DÜKKANLARDA 7/24 NÖBET

Kentte en büyük yıkımın yaşandığı merkezde bulunan ve değerce değerli eserler satan kuyumcu, telefoncu üzere esnafsa dükkanlarının başında 7/24 nöbet tutuyor. Meskenlerinin ya yıkıldığını ya da ağır hasarlı olduğunu belirten esnaf, dükkanlarının içindeki malzemeyi götürebilecekleri bir yerleri kalmadığını tabir ediyor.

AYAKTA KALAN BİNALARIN HASAR TESPİT ÇALIŞMALARI BAŞLADI

Gönüllü sayısının azaldığı kentte dükkanları kullanılamaz durumda olanlar ziyan tespit çalışmasının başlamasını, yetkililerin kendileriyle bağlantıya geçmesini bekliyor. Kentte bir yandan da ayakta kalan binaların hasar durumlarının belirlenmesi için çalışmalar devam ediyor.

‘ASKER VE POLİS ALIŞVERİŞ YAPIYOR’

Kent merkezindeki tarihi çarşıda bulunan dükkanı hasar görmeyen Adem Tatılmış, sarsıntı esnasında yere düşen gereçlerini toparlayıp, sarsıntının 8. gününde dükkanını açtığını söyledi. Askeri gereç sattığını belirten Tatılmış, kentte görevlendirilen asker ve polislerin çamaşır, bere üzere muhtaçlıklarını dükkandan karşıladığını anlattı.

Adem Tatılmış

‘EKONOMİ ESASEN ZAYIFTI BİR DE ZELZELE VURDU’

Depremden evvel iktisadın aslında zayıf olduğunu tabir eden Tatılmış, önümüzdeki periyoda dair tasalarını şöyle aktardı: “Ekonomi aslında zayıftı. Bir de gerisinden zelzele vurunca… Ne diyeyim, devlete de diyecek bir şeyimiz yok. Bundan sonra bilmiyorum nasıl olur. Eskisi üzere olmaz da inşallah hayatta kalabilirsek. Yoksa hükümetten de ne diyelim.”

‘ESKİSİ ÜZERE OLMAYACAK’

Maraş’ın sarsıntı bölgesi olduğunu ve devletin gerekli önlemi almadığını söz eden Tatılmış, sarsıntıdan sonra Maraşlıların kenti terk ettiğini belirterek, “Şehirde kimse kalmadı. Yüzde 50’si dışarı gitti. Birçok da çadırda yaşıyor. İş güç durdu. Eskisi üzere olmayacak” dedi.

‘YERLİ MÜŞTERİM HİÇ YOK’

Maraş merkezde temel besin eserleri satışı yapan Kutsal Kayan ve Yemliha Kayan’ın da zelzeleden konutları ziyan görmüş durumda. Sarsıntının akabinde dükkanlarını açan Kayanlar kentte “yerli” müşteri kalmadığını, kent dışından arama kurtarma için gelenlere satış yaptıklarını söyledi. Kenti terk etmek istemediğini belirten Kutsal Kayan, “İnsanlar gelir mi? Şu an hiç kimse yok. Yerli müşterim hiç yok. Beşerler gelir mi gelmez mi onu vakit gösterir. Ben olduğunca açarım, gelen olmazsa da o halde kapatacağım” dedi. Eser alabilecekleri toptancı diye bir şeyin kalmadığını belirten Kutsal Kayan, “Elimdeki mal bitince alabilecek miyim bilmiyorum. Şu an elimdeki malı bitirmeye çalışıyorum. Bitince alamazsam esasen bir şey yapamayacağım” diye konuştu.

Kutsal Kayan

Köy eserleri, yoğurt ve süt başta olmak üzere satış yaptıklarını söz eden Yemlihan Kayan ise, “Milletin, köylünün sütü, yoğurdu elinde kaldı. Yeme de artırım geldi. Sütü ve yoğurdu ben de alamıyorum. O denli yığıldı kaldı, bu sırada da yeme hala artırım yapılıyor. Çok da fırsatçılık yapılıyor, bu işte baya zahmet var” tabirlerini kaydetti.

Yemlihan Kayan

‘DESTEK DE BEKLİYORUZ, İNŞALLAH GELİR’

Depremden sonra az hasarlı konutlarına girmek zorunda kaldıklarını, dükkanını da yeni açtığını belirten esnaf Yunus Çam, “Şehir boşalmış durumda. Telefon açtığım birçok kişi Ankara, Faziletli, Mersin’e gitmiş durumda. Kente köyden bugün geldim bomboş gözüküyor” dedi. “Yarının nasıl olacağını kimse bilmiyor” diyen Çam, “Destek konusunda devletten on bin, on beş bin diye bir duyum aldık. Takviye de bekliyoruz, inşallah gelir” tabirlerini kullandı.

Yunus Çam

‘HİZMET BÖLÜMÜNDEYİZ, MARKETİ AÇMAK ZORUNDAYDIK’

Kentin zelzeleden nispeten az etkilenen bir bölgesindeki market de hizmete başlayan işletmelerden. Market çalışanlarının tümünün depremzede olduğunu ve bir kısmının kenti terk ettiğini belirten Rafet Şoför, kalan işçiyle marketi toparladıklarını ve hizmete açtıklarını belirtti. Hizmet kesiminde oldukları için gereksinimleri karşılamaları gerektiğini düşünerek marketi açtıklarını tabir eden Şoför, “Halkımızın şahsî bakım eserlerine, diş fırçası, diş macunu üzere eserlere muhtaçlıkları olduğu için açmak zorundayız. Halkımız bu can kederinde onlara hizmet ettiğimiz için bize teşekkür ediyor” dedi.

Rafet Şoför

Şehir dışından ve yurt dışından takviyeye gelen gönüllüler ve kurtarma gruplarının de taleplerini karşıladıklarını anlatan Şoför, taşınabilir pos makinesi dışındaki internete bağlı aygıtlarının çalışmadığını tabir ederek, “Elimizden geleni yapıyoruz. Eser tedariği sağlayan firmaların durumunu da bilmiyoruz. Elimizde kalan eserlerle yönetim ediyoruz. Dışarıyla irtibattayız. En çok gereksinim olan eserleri temin etmeye çalışıyoruz” dedi.