Malatya’da incelemelerde bulunan takım: Betonun içinde ahşap vardı…

Maraş zelzelelerinin akabinde uzman takımların yıkılan ve hasar gören binalarda incelemeleri devam ediyor. Alınan örneklerde beton içinde ahşap ve kil tespit edildi.

Siirt Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Kısım Lideri Öğretim Üyesi Dr. Mahmut Durmaz ve öğretim üyelerinden oluşan takım, zelzelelerde yıkılan binalarla ilgili araştırma yapmak için Malatya’ya gitti.

Deprem bölgesinde araştırma yapan Durmaz ve beraberindeki grup, enkazdan örnekler alıp inceledi. Yıkılan kimi binaların 1975 yılı zelzele yönetmeliğine nazaran yapıldığını belirten Durmaz, “Biz beş gün içinde, yıkılan 40 binada inceleme yaptık. Üniversiteden topladığımız ekipmanla birlikte orada incelemelerde bulunduk. Bu inceleme sonucunda gördüğümüz belirli başlı sorunlar vardı. 1975 yılındaki sarsıntı direktörlüğe nazaran uygun olarak yapılmış fakat burada da öncelikle betonarme, çoklukla uygun gradasyon gözetilmemiş. Yani çok büyük çakıl taşları vardı. Uygun dane dağılımının olması lazım betonun içinde lakin o da yoktu” dedi.

‘BAĞLANTILAR GÜZEL DEĞİLDİ’

Enkazdan alınan örneklere nazaran, ahşap ve yabancı unsurların beton içine karıştırıldığını tespit ettiklerini belirten Durmaz, “Dengelenmeye de çalışılmamış ve çok büyük çakıl taşları var. 6 santimetreden büyüktü. Olması gereken 3 santimetre yahut 33 milimetreden fazla olmaması gerekirdi. Bunun haricinde betonun içinde yabancı unsurlar de vardı, ahşap ve kil üzere. O periyotta nervürlü demir kullanılmıyordu. Artık zarurî fakat o devirde mecburî olmadığından beşerler ucuz, diye dayanımı daha düşük düz demir, nervürsüz demir kullanıyordu. Bu da kâfi aderans sağlayamadığından aslında beton kalitesi asgarî kıymetlerde yahut altında olduğundan, güzel tutunamadığından ötürü demir betondan sıyrılarak çıkmış. Bizler bunu canlı olarak gözlemledik ve tespit ettik. İrtibatlar güzel değildi. Tel irtibatları çok ince olan temaslar vardı. Onların daha uygun olması gerekirdi” diye konuştu.

‘KOLON-KİRİŞ-BİRLEŞME NOKTALARINDA KIRILMALAR OLMUŞ’

Kolonlardaki demir yoğunluğuyla birbiri ortasındaki uzaklığın, devrindeki koşullarını bile taşımadığını ve tasarım kusurlarının olduğunu kaydeden Durmaz, “Bunun haricinde çeşitli tasarım kusurları vardı. Statik sistemlerde bunu da gördük. Güçlü kiriş, zayıf kolanlar üzere. Güçlü kiriş olunca kolonlar mafsallaşmış, taşıyamamış ve kırılmış. Kolon, zelzele esnasında yanal yükleri karşılayamamış ve kolun-kiriş birleşme noktalarında kırılmalar olmuş.

Kolon-kiriş birleşmelerinde oluşan mafsallaşma dediğimiz olayla birleştirme noktalarında etriye sıklaştırmasının olması gerekir. Yani olağanda o devrin direktörlüğüne nazaran 30 santimetre olması gerekirken, biz ölçtüğümüzde bu uzaklığın 35 santimetre olduğunu gördük. Günümüzde 20 santimetre civarında olması lazım fakat bunların hiçbirini göremedik. Kolon, kiriş birleşme noktalarındaki sıklaştırmalara boğaz etriyeleri de konulmamıştı. Yani genel olarak şöyle diyebiliriz; etriyelerde kancalar yok, 90 derece bükülmüş. Yani etriyeler 90 derece yerine 135 olması gerekiyor” dedi.

‘BİNANIN TOPTAN GÖÇMESİNE NEDEN OLABİLİYOR’

Dr. Durmaz, bitişik yapıların zelzelede çekiç üzere birbirine tesir ettiğini lisana getirerek, “Bitişik nizam tehlikeli bir yapılaşma formudur. Yan yana bitişik binalarda çekiçleme tesirini gördük. Bu evvelki sarsıntılarda de daima görülmüştür. Bitişik nizamlarda döşemenin kotları birbirinden farklı ise binalar birbirine salınım yapıyorlar, birbirine vuruyorlar. O bölgede çarpma tesiriyle kırılıyor ve binanın toptan göçmesine sebep olabiliyor.

Binaların yıkılmasının sebepleri, yapılan hesaplar sonucunda uygun betonu yapmamak, yerine uygun kalitede uygun beton dökmemek, projesine uygun demir donatları kalıplarda yerine bağlamamak üzere personellik kusurlarından, kontrolsüzlükten kaynaklanıyor. Bunlar denetim edilmiş olsaydı, yerine direktörlüklere uygun formda yapılmış olsaydı, bu binalar tahminen de yıkılmayacaktı. Yıkılsa bile az hasarla ya da ağır hasar alsa da insanların vefatına sebep olmadan hasarlı bir formda insanların bir formda çıkmasına müsaade vereceklerdi” diye konuştu. (HABER MERKEZİ)